Arie Torn was leraar Duits. Hij was een intelligente, veelzijdige man met een groot gevoel voor taal. Bij vlagen had hij allerlei hobby’s, zoals fotograferen, boekbinden en koken. Hij kon zich daar helemaal aan wijden en zette kamer en keuken vol met alle benodigdheden. Tekenen, biljarten en schaken zijn altijd favoriete bezigheden van hem geweest; hij was op die gebieden getalenteerd.
Schaken was een passie van hem. Onderstaand een mooie aquarel van zijn hand.
Aquarel, Arie Torn
Arie Torn was de vader van Kees Torn, de bekende cabaretier.
Kees Torn groeide op in Maassluis. Als kind was hij ziekelijk. Zijn ouders zijn gescheiden toen Kees Torn zes jaar oud was. Hij woonde met zijn moeder, zus en twee broers in Maassluis. Zijn vader – die leraar Duits was – zag hij nauwelijks. Kees Torn studeerde reclame en marketing in Rotterdam. Hier woonde zijn vader. Kees herstelde het contact. Kort nadat ze elkaar beter hadden leren kennen, overleed zijn vader aan kanker.
In een interview met Dominique Verschuuren, uit april 2012, vertelde Kees Torn:
Toch ben ik altijd een einzelgänger geweest. Ik vond mensen altijd vervelend, ik vond ze fantasieloos. Ik had van die buurjongetjes die nooit wisten wat ze wilden doen. Dan ging ik maar weer naar binnen, lezen of met Lego spelen. Ik had niemand nodig. Maar dat veranderde plotsklaps. Toen mijn vader dood ging. Dat was iets wat ik niet in mijn eentje verwerken kon, ik wilde daarover praten. Ik was toen 21. Het contact met hem begon net. Mijn ouders waren gescheiden toen ik zes was. Mijn vader had ik sindsdien nauwelijks gezien. Ik ontdekte pas op mijn negentiende dat hij het was op wie ik leek. Ik begreep ineens waarom ik het met mijn moeder niet kon vinden. Als ik mijn vader een vraag stelde was hij een minuut lang stil en dan kwam er een afgerond antwoord. Die neiging heb ik ook.”
Hij wist niet wat hij zonder sigaretten
Of zonder schaken moest beginnen
Hij schaakte om de zinnen te verzetten
En rookte om de zetten te verzinnen
“De laatste regel, die het liedje op z’n kop zet, daar begin ik vaak mee. Ik begin pas te schrijven als ik een idee verrassend kan maken. Anders weet je aan het begin al hoe het eindigt. Dat kan ook, maar ik vind het leuker om teksten te maken waar een draaiing in zit. Om te verrassen. Het einde van Streepjescode was niet een effect waar ik op uit was. Het gebeurde, als in een flits. Het boek bestaat, Faust was dat. Ik hoef niet zo veel te verzinnen, de waarheid is al absurd genoeg. Ik had dat boek van mijn vader geërfd en ik zat daar doorheen te bladeren. Het was onderstreept hier en daar, soms met een uitroepteken. Waarom heeft mijn vader dat onderstreept? Het ging over de zinloosheid van het leven of de onmacht van mensen. Was hij ’t hiermee eens of juist niet? Toen dacht ik: misschien heeft hij het niet onderstreept, maar heeft hij het tweedehands gekocht. En toen dacht ik: hier zit een liedje in. Eerst was het een puberaal gedicht, ik was 21. Dat gedicht vond ik terug. Ik hoefde het alleen nog in te leiden. De familiesituatie, ik was bij mijn vader weggehouden. Uitleggen waarom die streepjes zo belangrijk voor mij waren. De laatste vier regels, de conclusie, kon ik gewoon behouden.”
Annie M.G. Schmidtprijs
Met het theaterlied Streepjescode won Kees Torn in 1998 de Annie M.G. Schmidtprijs.
Klik hier om nog eens naar Streepjescode te luisteren. De volledige tekst hieronder.
Streepjescode
door Kees Torn
Omdat je sinds de scheiding min of meer werd doodgezwegen
En de familie al mijn vragen steeds ontweek
Heb ik wat jou betreft zowat geen informatie losgekregen
Behalve dat ik sprekend op m’n vader leek
Maar toen ik jou wou leren kennen, werkte niemand tegen
En dat ik veel van jouw gedachten deelde, bleek
Ik had een geestverwant ontdekt dus kwam het uiterst ongelegen
Dat jij werd uitgeteerd door kanker en bezweek
En alles wat je naliet was een stapel oude boeken
En daarmee zit ik nu al jaren opgescheept
Ik sla er af en toe één open om er sporen in te zoeken
Soms is een zin door jou met potlood onderstreept
Het is toch niet ondenkbaar dat ik via die methode
Alsnog iets over wie je was te weten kom
Je hebt per ongeluk een zelfportret geschetst in streepjescode
Al staat bij wat je onderstreepte nooit waarom
Had wat je las voor jou een zekere bekoring?
Was er een tekst die iets te weeg bracht in je geest?
Was het om aan te halen bij een overhoring?
Of zou het boek eerst van een ander zijn geweest?
Teun Koorevaar